Βυζαντινοί ναοί της Άρτας

Στην Άρτα και την γύρω περιοχή, θα δείτε επίσης πολλές βυζαντινές εκκλησίες, τις οποίες επισκεφθήκαμε, όπως :

Ο Ναός Αγίας Θεοδώρας

Επισκεφθήκαμε το Ναό της Αγίας Θεοδώρας που βρίσκεται κατεβαίνοντας την οδό Βασιλέως Πύρρου, μία από τις πιο κεντρικές της Άρτας, ψάχνουμε, όπως ακριβώς μας είπαν, σε κάθε στενό και σοκάκι για το ναό της Αγίας Θεοδώρας, που μετράει περισσότερους από εννέα αιώνες ζωής και ξεκίνησε την πορεία του ως γυναικείο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.

Δεν πρόκειται για ένα ακόμη βυζαντινό μνημείο από τα πολλά που στολίζουν την πόλη, αλλά για ένα σημείο αναφοράς ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Ο ναός είναι αφιερωμένος στην πολιούχο της πόλης, που στα τελευταία χρόνια της ζωής της μόνασε εκεί, και βασίλισσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, με πρωτεύουσα την Άρτα, το οποίο ίδρυσαν οι Άγγελοι Κομνηνοί Δούκες, όταν κατέφυγαν εδώ μετά την πρώτη Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204.

Περίπου στη μέση της διαδρομής «πέφτουμε» πάνω στην χαρακτηριστική πράσινη ταμπέλα, που μας ενημερώνει ότι φτάσαμε στον προορισμό μας. Καθώς στρίβουμε στο σοκάκι, που το έχουν στενέψει στο μη περεταίρω οι οικοδομές που έχουν χτιστεί, μας υποδέχεται ένας μεγάλος πυλώνας, η Δόξα, όπως τον αποκαλούν οι Αρτινοί, μια καλαίσθητη πλινθόκτιστη αψίδα, ότι απέμεινε από τον παλιό περίβολο του ναού. Πάλι καλά θα σχολιάσουμε μεταξύ μας όταν περνώντας την αψίδα διαπιστώσουμε ότι ο περίβολος του ναού της Αγίας Θεοδώρας αποτελεί ουσιαστικά και την αυλή των κατοικιών που βρίσκονται χτισμένες μέσα απ’ αυτόν.

Αφήνουμε να μας κατακλύσει ο θαυμασμός για το βυζαντινό μνημείο που κλείνει μέσα στις πέτρες του ιστορία 900 χρόνων αλλά και τον απόηχο ενός ερωτικού σκανδάλου που συγκλόνισε την αρτινή κοινωνία του 13ου αιώνα.

Ο πυλώνας, το πηγάδι και το παρεκκλήσι της Μεταμόρφωσης, εκτός από τον ίδιο το ναό, που αποτελούσε το καθολικό γυναικείου μοναστηριού αφιερωμένου στον Άγιο Γεώργιο, είναι ό,τι απόμεινε απ' το κτιριακό συγκρότημα της παλαιάς μονής. Οι μελέτες του μνημείου έχουν δείξει ότι ο σημερινός ναός κτίσθηκε σε τρεις περιόδους. Ο αρχικός ναός κατασκευάσθηκε πιθανόν τον 11ο ή 12ο αιώνα στον τύπο τρίκλητης ξυλόστεγης Βασιλικής, σχήμα που διατήρησε σχεδόν αναλλοίωτο μέχρι σήμερα.

Στα μέσα του 13ου αιώνα ο Δεσπότης της Ηπείρου Μιχαήλ Β’ Άγγελος Κομνηνός σε ένδειξη ειλικρινούς μετανοίας για την κακή διαγωγή του απέναντί στη σύζυγό του βασίλισσα Θεοδώρα ανακαίνισε το ναό-καθολικό της μονής, προσθέτοντας το νάρθηκα και τα δύο αετώματα, και ίδρυσε δύο ακόμη μονές: το μοναστήρι της Κάτω Παναγιάς και το μοναστήρι της Παναγίας των Βλαχερνών στο ομώνυμο χωριό των Τζουμέρκων.

Η μετάνοια του Μιχαήλ ήταν το αποτέλεσμα του ερωτικού σκανδάλου που αναστάτωσε τόσο τους Αρτινούς. Ο Δεσπότης της Ηπείρου ηράσθη σφόδρα την Αρτινή αρχόντισσα Γαγγρινή την εγκατέστησε στην αυλή και έφτασε στο σημείο να την ανεβάσει και στο θρόνο της Ηπείρου και να αποκτήσει μαζί της δύο νόθους γιους. Τότε η βασίλισσα Θεοδώρα εγκατέλειψε το παλάτι και επί πέντε χρόνια περιφερόταν, μαζί με τον πρωτότοκο γιο της Νικηφόρο στα βουνά των Τζουμέρκων, τρεφόμενοι αμφότεροι αποκλειστικά με λαχανίδες.

Όταν εντοπίστηκαν πλέον τα ίχνη της ο αρτινός λαός, που την αγαπούσε πολύ καθώς ήταν σεμνή, θεοσεβούμενη και είχε κάνει πλείστες φιλανθρωπίες, αγανακτισμένος από την ακόλαστη ζωή του Μιχαήλ απαίτησε την επιστροφή της στο παλάτι και στο θρόνο και εκδίωξε την Γαγγρινή. Πάρα πολλά από τα υπέροχα θρησκευτικά βυζαντινά μνημεία που θαυμάζουμε σήμερα στην Άρτα είναι απτά αποτελέσματα της ειλικρινούς μετάνοιας που «εξαναγκάστηκε» να επιδείξει ο Μιχαήλ Β’ Άγγελος Κομνηνός-Δούκας.

Σ’ αυτό το μοναστήρι μόνασε και η βασίλισσα Θεοδώρα τα 10 τελευταία χρόνια της ζωής της μετά το θάνατο του Μιχαήλ. Πέθανε το 1281 και ανακηρύχτηκε Αγία από τους ίδιους τους Αρτινούς. Θάφτηκε μέσα στο καθολικό της μονής, που αποτελεί το σημερινό ναό, που πήρε και το όνομα της.

Η τρίτη προσθήκη έγινε στα τέλη του 13ου ή αρχές του 14ου αιώνα, οπότε το μνημείο πήρε τη σημερινή του μορφή.

Το εσωτερικό του ναού δε θα λέγαμε ότι είναι ιδιαίτερα μεγάλο ειδικά τώρα που το πίσω μέρος του έχει απομονωθεί καθώς γίνονται εργασίες συντήρησης. Η αποκατάσταση των αγιογραφιών έχει προχωρήσει σε αρκετά μεγάλο βαθμό και έχει αποκαλύψει μορφές αγίων με εξαιρετικά χρώματα. Αυτό που κάνει όμως το εσωτερικό ιδιαίτερο είναι οι κίονες με τα κορινθιακά κιονόκρανα που στηρίζουν την ξύλινη οροφή. Είναι βέβαιο ότι πρόκειται για «δάνειο», πιθανότατα από τη γειτονική αρχαία Νικόπολη, η οποία με τη σειρά της είχε δανειστεί πλείστα έργα και μέλη μνημείων από την Αρχαία Αμβρακία, στα ερείπια της οποίας είναι χτισμένη η σημερινή Άρτα. Οπότε κατά κάποιον τρόπο θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι κίονες και κιονόκρανα επέστρεψαν σπίτι τους. 

Παναγία η Παρηγορήτισσα

Κατευθυνόμαστε προς την πλατεία Σκουφά, ακριβώς στο κέντρο της πόλης, στο σημείο που χτυπάει ακόμα η καρδιά της βυζαντινής Άρτας. Εδώ βρίσκεται ο μεγαλόπρεπος ναός της Παναγίας της Παρηγορήτισσας, η σημαντικότερη εκκλησία του Δεσποτάτου της Ηπείρου, το αριστούργημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής που χτίστηκε μεταξύ των ετών 1285 έως 1289, από τον Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρο τον Α΄ και τη σύζυγό του Άννα Παλαιολογίνα. Καθώς θαυμάζουμε τον τεράστιο ναό από κάποια απόσταση, έχουμε την εντύπωση πως πρόκειται για κυβικό κτίσμα. Από τον τεκμηριωμένο οδηγό όμως της αρχαιολόγου Β. Παπαδοπούλου για τη βυζαντινή Άρτα μαθαίνουμε πως είναι οκταγωνικός σταυροειδής. Μπαίνουμε μέσα και εντυπωσιαζόμαστε από τον ψηφιδωτό διάκοσμο του τρούλου, όπου κυριαρχεί η μορφή του Παντοκράτορα, έργο του 13ου αιώνα καλλιτέχνη από την Κωνσταντινούπολη. Στην τράπεζα της μονής της Παρηγορήτισσας στεγάζεται από το 1973, η αρχαιολογική συλλογή της πόλης, η οποία αποτελείται από ευρήματα αρχαία και βυζαντινά από το νομό Άρτας. Ένα ακόμη σημαντικό μνημείο της ίδιας περιόδου είναι η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Θεοδώρας που την συναντάμε σε μια μικρή παράκαμψη της οδού Βασιλέως Πύρου ΙΟΟ μ. βορειότερα του υστεροαρχαϊκού ναού.
Κατά τη ξενάγηση που μας έκανε η ξεναγός μας είπε ότι Ο Ναός της Παρηγορήτισσας στην Άρτα, άρχισε να χτίζεται γύρω στο 1260, σύμφωνα με τις πηγές, από το Μιχαήλ Β’ Άγγελο Κομνηνό-Δούκα, Δεσπότη της Ηπείρου, και τη γυναίκα του βασίλισσα Θεοδώρα, την κατοπινή Αγία Θεοδώρα και πολιούχο της πόλης της Άρτας. Δε γνωρίζουμε αν αποπερατώθηκε αυτός ο πρώτος ναός ή αν έμεινε στη μέση. Αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα από τις πηγές είναι ότι ολοκληρώθηκε από το διάδοχο του Μιχαήλ, το γιο του Νικηφόρο Α’ Άγγελο Κομνηνό-Δούκα και τη γυναίκα του Άννα Παλαιολογίνα Κατακουζηνού.

Τα ονόματα τους φαίνονται ολοκάθαρα στην κτητορική επιγραφή, όπως συνηθιζόταν εκείνο των καιρό, στο μαρμάρινο τοξωτό υπέρθυρο της Βασιλικής Πύλης, απ' την πλευρά του κυρίως ναού. Είναι γραμμένη σε 11 θολίτες -σφηνοειδή κομμάτια του τόξου- απ' τους οποίους οι επτά είναι οι αρχικοί, ενώ οι υπόλοιποι συμπληρώθηκαν αργότερα με τρόπο μάλιστα αυθαίρετο.

Κατά τον Ορλάνδο, συστηματικό μελετητή των βυζαντινών μνημείων της Άρτας η επιγραφή διαβάζεται:

"Κομνηνοδούκας δεσπότης Νι[κηφ]όρος, Άννα βασίλ[ισσ]α Κομνην[οδούκαινα]

Κομνηνόβλαστος δ[εσπότης Θωμάς μέγας, Κομνην[ών κ]λάδος α[γγελωνύμων]"

Αν κοιτάξετε προσεχτικά το ναό θα καταλάβετε ότι από το ύψος των παραθύρων και πάνω μοιάζει σαν να πρόκειται για ένα διαφορετικό ναό. Αυτό ίσως να εξηγεί και τις εικασίες για αποπεράτωση του από το Νικηφόρο Α’.

Υπάρχει όμως και μία άλλη εκδοχή που αγγίζει τα όρια του θρύλου και συνδέεται άμεσα με το όνομα Παρηγορήτισσα.

Το χτίσιμο της εκκλησίας είχε αναλάβει ένας περιζήτητος πρωτομάστορας που είχε εκπονήσει και τα σχέδια. Όταν ο ναός έφτασε σχεδόν στη μέση τον κάλεσαν να παρασταθεί και να σχεδιάσει και μία άλλη εκκλησία.

Επειδή είχε προχωρήσει αρκετά η κατασκευή της Παναγίας άφησε στο πόδι του τον κάλφα του, όπως λέγονταν τότε οι βοηθοί και έφυγε. Έλλειψε πολύ καιρό και τότε βρήκε την ευκαιρία ο νεαρός βοηθός είτε για να αναδειχθεί ο ίδιος είτε από ειλικρινή αισθήματα καλαισθησίας και τροποποίησε εξ ολοκλήρου τα σχέδια.

Η πρωτοβουλία του απεδείχθη ευφυέστατη καθώς τα νέα σχέδια που εκπόνησε και εκτέλεσε πρόσθεσαν άλλη χάρη στο ναό και αποτέλεσαν πρότυπο φαντασίας και καλλιτεχνίας.

Κάποτε όμως ο πρωτομάστορας γύρισε. Και όταν είδε τελειωμένο το ναό κάτι ράγισε μέσα του, καθώς από τη μια απέμεινε άφωνος να τον θαυμάζει κι από την άλλη αναγνώρισε ότι δεν είχε πλέον καμιά σχέση με τα δικά του σχέδια.

Η ζήλεια φούντωσε στην καρδιά του και αποφάσισε να εκδικηθεί τον κάλφα του που τον αγνόησε επιδειχτικά. Κάλεσε το νεαρό να ανέβουν στη στέγη για να του επισημάνει ένα σοβαρότατο λάθος. Αναστατωμένος ο νεαρός, καθώς ήταν σίγουρος ότι η κατασκευή του ήταν τέλεια τον ακολούθησε. Φτάνοντας στη στέγη ο βοηθός έσκυψε στο σημείο που του υπέδειξε ο πρωτομάστορας και τότε δέχτηκε μια δυνατή σπρωξιά στην πλάτη. Στην προσπάθεια του όμως να μην πέσει κρατήθηκε από τον πρωτομάστορα με αποτέλεσμα να τον παρασύρει στην πτώση του.

Ο λαϊκός θρύλος θέλει τους δύο άντρες να απολιθώνονται μόλις προσκρούουν στη γη. Αυτό το θρύλο έρχονται να επιβεβαιώσουν δύο κατακόκκινες πέτρες, που βρίσκονται μέχρι και σήμερα στο πίσω μέρος του ναού και οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με κανένα άλλο πέτρωμα στο μεγάλο περίβολο του.

Ο θρύλος συνεχίζεται και υποστηρίζει ότι η ίδια η Παναγία κατέβηκε για να παρηγορήσει τη μάνα του κάλφα, με αποτέλεσμα ο Ναός να πάρει το όνομα Παναγία Παρηγορήτισσα.

Bυζαντινός Ναός του Αγίου Βασιλείου

Επισκεφθήκαμε το βυζαντινό ναό του Αγίου Βασιλείου στην πόλη της Άρτας που μετράει σχεδόν 800 χρόνια ζωής αφού οι σύγχρονοι μελετητές τοποθετούν την ανέγερση του στο β’ μισό του 13ου αιώνα μ.Χ. Δεν υπάρχουν στοιχεία ή αρχεία που να μας επιτρέπουν τον ακριβή προσδιορισμό ίδρυσης του και για πολλά χρόνια θεωρείτο επικρατέστερη περίοδος ο 14ος αιώνας, την οποία είχε αποδεχτεί με επιφύλαξη κι ο Ορλάνδος. Το μνημείο βρίσκεται σε μία πάροδο της οδού Βασιλέως Πύρρου, στην παλιά αγορά, που ήταν γνωστή ως «τουρκοπάζαρο».

Ο Ναός είχε αρχικά τη μορφή υψηλής μονόκλιτης βασιλικής με ξύλινη στέγη ενώ αργότερα, ίσως τον 14ο ή 15ο αιώνα, προστέθηκαν δύο χαμηλότερες πτέρυγες-παρεκκλήσια, που επικοινωνούσαν εσωτερικά με τον κυρίως ναό. Τα δύο παρεκκλήσια ήταν αφιερωμένα στον Άγιο Γρηγόριο και στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο και αυτό κάνει τους μελετητές να πιστεύουν ότι ναός γιόρταζε στις 30 Ιανουαρίου των Τριών Ιεραρχών.

Το εξωτερικό του ναού μόνο μία λέξη μπορεί να το περιγράψει κατάλληλα: μοναδικό.. Είναι πλινθόκτιστος, με πλούσια κεραμοπλαστική διακόσμηση, σε τέτοια ποικιλία σχημάτων αλλά και συμμετρία που δεν απαντάται σε κανένα άλλο βυζαντινό μνημείο της Άρτας. Μαίανδροι, κυματοειδείς γραμμές, οδοντωτές ταινίες, ψαροκόκκαλο, δισέψιλον, αλλά και δυο ζωοφόροι με αβάκια -τετράγωνα πλακίδια - σε τέσσερα μοναδικά χρώματα, με το πράσινο και το πορτοκαλί να κυριαρχούν, με ρομβοειδή διάταξη, στη βόρεια και ανατολική πλευρά.

Δύο εφυαλωμένες πήλινες εικόνες, εντοιχισμένες στο αέτωμα της ανατολικής πλευράς του ναού, στις δύο πλευρές του παραθύρου πάνω από την Αγία Τράπεζα, αιχμαλωτίζουν το βλέμμα. Η μία αναπαριστά τη Σταύρωση του Ιησού ενώ η άλλη τους Τρεις Ιεράρχες, κάτι που ενισχύει τη θεωρία ότι ο αρχικός ναός ήταν αφιερωμένος στη μνήμη και των τριών. Τέλος πολύ όμορφη γλυπτή διακόσμηση αποτελούν και τα κιονόκρανα, κορινθιακού ρυθμού, στα κιονίσκους των παραθύρων.

Δεν κατορθώσαμε δυστυχώς να επισκεφτούμε το εσωτερικό του Ναού καθώς παραμένει κλειστός, όσο συνεχίζονται οι εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης του. Οι τοιχογραφίες του έχουν υποστεί μεγάλες βλάβες καθώς παρέμεινε για πάρα πολλές δεκαετίες ασκεπής μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε την ξύλινη στέγη του.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές στον περίβολο του ναού -που σαφώς θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερος από τα ελάχιστα τετραγωνικά, που περιφράζουν τα κάγκελα σήμερα- λειτούργησε απ' το 1662 μέχρι το 1821 Ανώτερη Ελληνική Σχολή Μανωλάκη, την οποία ίδρυσε ο πάμπλουτος γουνέμπορος από την Καστοριά και αρχιγουναράς του σουλτάνου Μεχμέτ Δ΄Φίλιππος Μανωλάκης.

Ο Άγιος Βασίλειος αποτελεί έναν κρίκο στη μακρά αλυσίδα των βυζαντινών μνημείων, θρησκευτικών και πολιτικών, που κοσμούν την πόλη της Άρτας και τα οποία ανεγέρθηκαν κατά τη διάρκεια της ακμής της πόλης ως πρωτεύουσας του Δεσποτάτου της Ηπείρου από το 1204 όταν κατέφυγαν εκεί οι Άγγελοι Κομνηνοί-Δούκες μετά την πρώτη Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους.

Η ώρα πέρασε ευχάριστα και ήρθε η ώρα του μεσημεριανού φαγητού .
Έτσι αναχωρήσαμε για ένα σύντομο ταξίδι στα Γιάννενα και συγκεκριμένα στη Λίμνη Ιωαννίνων προκειμένου να θαυμάσουμε την ωραία θέα και φυσικά να διασκεδάσουμε..

Λίμνη Ιωαννίνων - Νησάκι

Oλοι γνωρίζουμε τη λίμνη των Ιωαννίνων, ξέρατε όμως ότι το νησί που βρίσκεται μέσα στη λίμνη είναι το μοναδικό κατοικημένο νησί σε λίμνη στην Ευρώπη;

Το Νησί έχει σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, λιθόστρωτα σοκάκια, όμορφα ασβεστωμένα σπίτια με λουλούδια στις αυλές τους, ταβέρνες και καταστήματα με είδη λαϊκής τέχνης.

Το νησί των Ιωαννίνων είναι ένα πανέμορφο καταπράσινο νησάκι που βρίσκεται μέσα στη λίμνη Παμβώτιδα. Στο νησάκι κατοικούν περίπου 100 οικογένειες. Έχει μήκος 1000 μέτρα, πλάτος 480 μέτρα, και βρίσκεται 59 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της λίμνης. Μερικές από εμάς βγήκαμε φωτογραφίες και μετά φάγαμε στο Αγνάντι.

Μπορεί κανείς να το επισκεφθεί καθημερινά καθώς εκτελούνται δρομολόγια με καραβάκια κάθε μισή ώρα μέχρι και τα μεσάνυχτα. Μερικές από εμάς αποφάσισαν να επισκεφτούν το νησάκι με το καραβάκι.

Επειδή το νησί είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη λίμνη Παμβώτιδα και τα Γιάννενα, έμεινε ένα νησί δίχως όνομα - το μικροσκοπικό «Νησί της Λίμνης» ή «Νησάκι των Ιωαννίνων». Ένας πευκόφυτος βράχος, που η έκτασή του δεν ξεπερνά τα 200 στρέμματα, με έναν παραδοσιακό ηπειρώτικο οικισμό, καμωμένο από πέτρα. Στη λιλιπούτεια ενδοχώρα και στις ακτές του, χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο σχεδόν, επτά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μοναστήρια σχηματίζουν μια μοναστική πολιτεία αιώνων, που είναι και η τρίτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα, μετά το Άγιον Όρος και τα Μετέωρα.

Το νησί είναι συνδεδεμένο με τη ζωή και το θάνατο του Αλή Πασά. Ο οικισμός του νησιού είναι και επίσημα ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς είναι χτισμένος ακολουθώντας την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τις χαρακτηριστικές στέγες από σχιστόλιθο. Δύο ώρες περιήγησης είναι αρκετές για να τον ανακαλύψετε, να δείτε τα παραδοσιακά σπίτια των κατοίκων με τους όμορφους κήπους, τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια και τα καταστήματα με εκθέματα της γιαννιώτικης παραδοσιακής τέχνης.

Η Κυρα-Φροσύνη όπως έγινε γνωστή η Ευφροσύνη Βασιλείου (1773 - 11 Ιανουαρίου 1801) συνδέθηκε με την ιστορία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και το τραγικό τέλος της στις 11 Ιανουαρίου του 1801 τραγουδήθηκε σε δημοτικά τραγούδια αλλά έγινε και όπερα, μυθιστόρημα και ταινία. Υπήρξε μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος του εμπόρου και προκρίτου των Ιωαννίνων Δημητρίου Βασιλείου -επίσης ανιψιά του μητροπολίτη Λάρισας και μετέπειτα Ιωαννίνων Γαβριήλ Γκάγκα. Ο Αλή Πασάς αποφάσισε να την εκτελέσει μαζί με άλλες 17 συντοπίτισσές της δια πνιγμού στη λίμνη των Ιωαννίνων, με την επίσημη αιτιολογία ότι ζούσαν ανήθικα, κάτι για το οποίο έχουν εκφραστεί αμφιβολίες και η Ευφροσύνη Βασιλείου έφτασε να θεωρείται έως και θύμα πολιτικών διώξεων. Τα πραγματικά περιστατικά σε γενικές γραμμές έχουν χαθεί ή παραμορφωθεί από συναισθηματικούς, οικονομικούς, ακόμα και εθνικούς παράγοντες τόσο της εποχής εκείνης, όσο και των επόμενων δεκαετιών που μεταμόρφωσαν την Ελλάδα και τον τρόπο που η κοινωνία της αντιμετώπιζε παρόμοια γεγονότα.

 Φημίζεται για τα τηγανητά βατράχια, χέλια, πέστροφες και κυπρίνοι προσελκύουν όσους λαχταρούν ξεχωριστές γεύσεις και γαστριμαργικές απολαύσεις.

Επίσης έχει και πολλά μοναστήρια 

Μπορείτε να κάνετε μια ευχάριστη βόλτα στο νησάκι του Αλή Πασά

Ήπιαμε καφέ στο νησάκι και επιστρέψαμε με το καραβάκι στη Λίμνη και επιβιβαστήκαμε στο Λεωφορείο για να επιστρέψουμε στη Βέροια, πλημμυρισμένοι  με τις καλύτερες εικόνες  από όμορφα και γλυκά συναισθήματα αγάπης  που τα μοιραστήκαμε με τις συμμαθήτριές μας.

Αξιοθέατα της Άρτας

Το γεφύρι της Άρτας και το Λαογραφικό Μουσείο

Οι περισσότεροι πάντως όταν ακούμε Άρτα, η πρώτη εικόνα που έρχεται στη σκέψη μας είναι το χιλιοτραγουδισμένο γεφύρι της, που ενώνει τις όχθες του Αράχθου, με τις οχτώ καμάρες του, δυνατό, αγέρωχο, μεγαλόπρεπο, που τράνεψε και θέριεψε στη φαντασία του λαού, έγινε δράκος που για να στεριώσει, κατάπινε ανθρώπους. 
Είναι μια  μαγευτική τοποθεσία χτισμένη, μεταξύ του ποταμού και του προστατευτικού στα νώτα της καταπράσινου λόφου της Περάνθης, οι ιστορικές μνήμες, τα βυζαντινά μνημεία, το κάστρο, οι μπαξέδες και οι ελαιώνες που κατακλύζουν την ευρύτερη περιοχή την καθιστούν ιδιαίτερα γοητευτική. 
Η λιθόκτιστη γέφυρα του ποταμού Αράχθου, του 17ου αιώνα, στην είσοδο της πόλης της Άρτας, έγινε πασίγνωστη από το ομώνυμο θρυλικό δημοτικό τραγούδικαι σήμερα αποτελεί την πιο ξακουστή στην Ελλάδα. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε το 1615 και το σημερινό της μήκος φτάνει τα 145 μέτρα, ενώ χαρακτηρίζεται από τέσσερις ημικυκλικές καμάρες που δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους.
Το σημερινό μήκος του πέτρινου γεφυριού της Άρτας φτάνει στα 145 μ., και το πλάτος του είναι 3,75 μ.. Αποτελείται από τέσσερις μεγάλες καμάρες και τρεις μικρότερες. Οι τέσσερις ημικυκλικές καμάρες δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους. Τα βάθρα του είναι κτισμένα με μεγάλους κανονικούς λίθους κατά το ισοδομικό σύστημα, με επίστεψη, έτσι που θυμίζουν τοιχοποιία ελληνιστικών μεγάρων. Αυτή λοιπόν η δομή των βάθρων μαρτυρεί ότι το γεφύρι θεμελιώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, και - κατά την άποψη του μελετητή Γιάννη Τσούτσινου - πιθανότατα είναι έργο του Πύρρου Α΄ (3ος π.χ. αιώνας). Σύμφωνα με διαπιστώσεις του Φ. Πέτσα, αρχαιολόγου που παρακολούθησε τις εκσκαφές για τη στήριξη σιδερένιας γέφυρας πλάι στην παλιά στα χρόνια της κατοχής, το ίδιο χτίσιμο συνεχίζεται μέχρι τα κατώτατα θεμέλια του γεφυριού. Πάνω σ' αυτά τα βάθρα, κατά την άποψη ορισμένων μελετητών, χτίστηκαν κατά τη Βυζαντινή εποχή (πρώτη περίοδος του Δεσποτάτου της Ηπείρου) ή κατά την άποψη άλλων στην πρώτη μεταβυζαντινή περίοδο, τέσσερις μεγάλες καμάρες, μεταξύ των οποίων παρεμβλήθηκαν στα ποδαρικά τους καθώς και στα ακρινά σκέλη του γεφυριού οκτώ συνολικά μικρά τοξωτά ανοίγματα, για να διοχετεύονται τα νερά σε περίπτωση πλημμύρας..Η τοιχοποιία της πολύ ωραία είναι ομοιόμορφη με μικρούς κανονικούς λίθους. Φαίνεται ότι η μεγαλύτερη καμάρα, που λόγω του ανοίγματός της ήταν περισσότερο επισφαλής, είτε από άγνωστη αιτία, είτε διότι η ορμή του ρεύματος του Αράχθου εμπόδιζε την θεμελίωση της γέφυρας, γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε στην Τουρκοκρατία, και είναι ακριβώς αυτή η ανακατασκευή της ψηλής καμάρας που γέννησε το θρύλο της στοίχειωσης της γυναίκας του πρωτομάστορα και το αντίστοιχο δημοτικό τραγούδι. Σύμφωνα με σωσμένες γραπτές μαρτυρίες η κατασκευή αυτή έγινε το έτος 1612, οι εργασίες κράτησαν τρία χρόνια, μέχρι το 1615 και η νέα καμάρα έγινε ακόμη ψηλότερη.

Απολαύσαμε το καφέ μας με τη θέα του Γεφυριού και το κελάρυσμα του Άραχθου ποταμού που κυλάει, κάτω από την παχιά σκιά του πλατάνου, πήραμε και το πρωινό μας αφού κάποιες συμμαθήτριες φρόντισαν να μην μας λείψει  και περπατήσαμε το Γεφύρι 

 

ο Πλάτανος της Άρτας

Από το 1976 ο Πλάτανος της Άρτας έχει ανακηρυχτεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Το πυκνό πανέμορφο φύλλωμα του εκτείνεται σε περισσότερο από 200 τ.μ. με πάρα πολλά από τα τεράστια σε μέγεθος κλαδιά του έχουν υποστυλώματα ενώ οι Αρτινοί δείχνουν να τον φροντίζουν σαν τα μάτια τους καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν κατασκευάσει γύρω από το θεόρατο κορμό του, όπου για να τον αγκαλιάσουν χρειάζονται 8-10 ενήλικες, ένα κιγκλίδωμα για να αποθαρρύνονται τα πιτσιρίκια, από το να μπαίνουν στο εσωτερικό του και να σκαρφαλώνουν στον κορμό του και στα κλαδιά του.Η ιστορία του Πλάτανου της Άρτας ή Πλατάνου του Αλή Πασά , από τους παλαιότερους και ομορφότερους στην Ελλάδα έχει γίνει και δημοτικό τραγούδι, κλέφτικο, και ακόμα τραγουδιέται στα πανηγύρια και στις χαρές στα αρτινά χωριά.Πρόκειται για έναν υπεραιωνόβιο πλάτανο. Σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους κάτω από τη σκιά του καθόταν ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, απ’ όπου και πήρε τ’ όνομα Πλάτανος του Αλή Πασά και επιτηρούσε το κρέμασμα των ξεροκέφαλων γκιαούρηδων, που τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι στην εξουσία του'

Και βέβαια δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο δημοτικό μας τραγούδι, που σχετίζεται με τον πλάτανο της Άρτας και λέει:"-Τι έχεις καημένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος,με τις ριζούλες στο νερό, με τη δροσιά στα φύλλα;;Μήπως βοριάς σε φύσηξε, μήπως κακό χαλάζι;;-Παιδιά μ' σαν με ρωτήσατε, να σας το μολογήσωΑλή-πασάς επέρασε με δεκαοχτώ χιλιάδεςκι όλοι στον ίσκιο μ' έκατσαν και κάτ' απ' τη δροσιά μουκι όλοι σημάδι μ' έβαλαν κι όλοι με ντουφεκίσανάλλοι βαρούν στους κλώνους μου κι άλλοι βαρούν τα φύλλακι ο σκύλος ο Αλή-πασάς βαρεί μες στην καρδιά μουμαράθηκαν τα φύλλα μου, μαράθηκε η καρδιά μου"

Το Λαογραφικό Μουσείο στο Γεφύρι της Άρτας

Το κτίριο που στεγάζει το μουσείο είναι ένα διώροφο νεοκλασικό  οίκημα πλάι στο Γεφύρι. Είναι φορτισμένο με τη δική του ιστορία και παράδοση, που την επετείνει το γεγονός της γειτνίασής του με το θρυλικό γεφύρι. 

Χτισμένο το 1864 από αυστριακό αρχιτέκτονα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως φυλάκιο της γέφυρας και αργότερα ως μεθοριακός σταθμός των Τούρκων, όταν μετά τη συνθήκη του 1881 τα σύνορα της Ελλάδας και της Τουρκίας ήταν στη μέση του Γεφυριού της Άρτας.

Για τη παρουσίαση του υλικού επιλέχθηκε η λειτουργική μέθοδος έκθεσης, με τη δημιουργία συνόλων που να αναπαριστούν τους ποικίλους τομείς και δραστηριότητες της τοπικής ζωής και την ένταξη κάθε αντικειμένου μέσα σε αυτά, σύμφωνα με την χρήση του.

Τα αντικείμενα του μουσείου αφορούν τον υλικό βίο (λαϊκά επαγγέλματα, αγροτικές ασχολίες), οικιακά σκεύη και όργανα χειροτεχνίας, εξαρτήματα από αποκριάτικες μεταμφιέσεις, ενδυμασίες καθώς και υλικό (έντυπο και εικαστικό) σχετικό με το γεφύρι και τον θρύλο του.

περισσότερα εδώ

Ακούσαμε από την ξεναγό με θαυμασμό και ορθάνοιχτα αυτιά και μάτια , σαν καλές μαθήτριες  όσα ιστορικά στοιχεία γεγονότα και πληροφορίες συνέβησαν εκεί.  Κάποια στοιχεία τα ακούγαμε για πρώτη φορά 

Μας αφηγήθηκε με πολύ γλαφυρό τρόπο ότι το γεφύρι είναι πολλές φορές πληγωμένο τόσο από τον ίδιο τον ορμητικό ποταμό όσο κι από τις πρόσκαιρες ανάγκες που προσπάθησαν να καλύψουν οι κατακτητές της Άρτας - Τούρκοι και Γερμανοί- το φράγμα που φτιάχτηκε λίγο παραπάνω για να εξυπηρετήσει τις νέες ανάγκες και παραλίγο να το καταστρέψει εντελώς όταν η πεσμένη στάθμη του νερού φανέρωσε στον ζημιογόνο ατμοσφαιρικό αέρα τα αρχαία ξύλινα πέλματά του και τέλος τη στενομυαλιά κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, που εισηγούνταν τη δεκαετία του '30 το γκρέμισμά του, αφού δεν ήταν πλέον λειτουργικό!

Το Γεφύρι της Άρτας παρ’ όλους τους «εχθρούς» του επέζησε, και σίγουρα κυρίαρχο ρόλο έπαιξαν οι ευχές της όμορφης γυναίκας του Πρωτομάστορα:

Ο θρύλος του Γεφυριού της Άρτας έκανε το πέτρινο πέρασμα γνωστό στα πέρατα της οικουμένης με αρωγό το τραγούδι που η δημοτική μούσα έβαλε στα χείλη των ανθρώπων.

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες γιοφύριν εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι. Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν. Μοιρολογούν οι μάστορες και κλαιν οι μαθητάδες. 

"Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας, ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται.

"Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν, αντίκρυ στο ποτάμι,δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι,παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα:

" αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνεικαι μη στοιχειώσετε ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη,παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα,που έρχεται αργά τ' αποταχύ και πάρωρα το γιόμα.

Τα  λόγια της τραγικής γυναίκας όταν κατάλαβε ότι οι μάστορες και κυρίως ο Πρωτομάστορας άντρας της εκμεταλλευόμενοι στυγνά την αγάπη που του είχε την ξεγέλασαν στέλνοντας την στα έγκατα της κεντρικής καμάρας του Γεφυριού να αναζητήσει τάχα το χαμένο δαχτυλίδι του γάμου τους ήταν:

"Αλίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας!
Τρεις αδελφάδες ήμαστε, κι οι τρεις κακογραμμένες,
η μια 'χτισε το Δούναβη, κι η άλλη τον Αφράτη
κι εγώ η πλιό στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι.
Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι,
κι ως πέφτουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες."

"Κόρη, το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δώσε,
πο 'χεις μονάκριβο αδελφό, μη λάχει και περάσει."
Κι αυτή το λόγον άλλαζε κι άλλη κατάρα δίνει:
"Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι,
κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες,
τί έχω αδελφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει.

Με το χτίσιμο της γυναίκας του Πρωτομάστορα στα θεμέλια πραγματώθηκε η θυσία που απαιτούσαν τα στοιχειά του ποταμού προκειμένου να επιτρέψουν στους ανθρώπους να επέμβουν και να γεφυρώσουν τις δύο όχθες του ορμητικού Άραχθου.
Μια όμορφη απαγγελία του δημοτικού τραγουδιού της Άρτας το Γεφύρι

Η ξεναγός μας μίλησε ακόμη για το κίνδυνο που αντιμετώπισε το Γεφύρι από πλημμύρα του ποταμού Άραχθου στις 1-2-2015 και άντεξε

Ας ρίξουμε μια ματιά στο τι έχουμε   δεί  εντός της  Άρτας, προκειμένου να απολαύσουμε το ταξίδι μας εκεί στο μέγιστο και να φύγουμε με πλούσιες εικόνες

Μετά επισκεφθήκαμε τους  Τους Βυζαντινούς Ναούς της Άρτας

Το Κάστρο της Άρτας και το τείχος της Αρχαίας Αμβρακίας

Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα κάστρα της Ελλάδας, δείγμα βυζαντινής οχυρωματικής τέχνης που χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τους Κομνηνούς. Βρίσκεται στο βόρειο άκρο της πόλης και το μεγαλύτερο τμήμα του βορειοανατολικού τμήματος είναι χτισμένο πάνω στο τείχος της Αρχαίας Αμβρακίας, το οποίο άρχισε να κατασκευάζεται τον 6ο αιώνα π.Χ. και σήμερα έχουν αποκαλυφθεί πολλά κομμάτια του διάσπαρτα σε όλη την πόλη. Κάθε καλοκαίρι, το Κάστρο, φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.

Ο Πύργος του Ρολογιού

Στη νοτιοδυτική πλευρά του κάστρου της Άρτας, δίπλα από την πλατεία Εβραίων Μαρτύρων και πολύ κοντά στο Βυζαντινό ναό του Αγίου Βασιλείου, ο Πύργος του Ρολογιού της Άρτας αποτελεί ένα μνημείο Οθωμανικής περιόδου που αξίζει να δείτε από κοντά, αφού αποτελεί κι αυτό ένα από τα σύμβολά της πόλης. Κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα και είναι το παλαιότερο ρολόι στην Ήπειρο, ενώ αποτελεί ένα από τα παλαιότερα στην Ελλάδα. Πρόκειται για έναν πύργο ύψους 21 μέτρων από λαξευμένη πέτρα, παρόμοια με εκείνη του κάστρου.

Το Τζαμί Φαΐκ Πασά

Το τζαμί Φαΐκ Πασά είναι επίσης μνημείο Οθωμανικής περιόδου στην περιοχή Μαράτι, πολύ κοντά στην πόλη της Άρτας και αποτελεί ένα από τα δύο σωζόμενα τζαμιά της Άρτας. Χτίστηκε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, τον πρώτο Οθωμανό κατακτητή της Άρτας, με υλικά τα οποία μεταφέρθηκαν από τον παλαιό βυζαντινό ναό της Παρηγορήτισσας, από την αρχαία Νικόπολη αλλά και από διάφορα αρχαία κτίσματα της Αμβρακίας.
Περπατήσαμε στο πολύ όμορφο  κέντρο της Άρτας κέντρο  με πολλούς πεζόδρομους και τα όμορφα καταστήματα .

Δεν καταλάβαμε πως πέρασε η ώρα και ήρθε η ώρα αναχώρησης για φαγητό στα Γιάννενα και συγκεκριμμένα στη Λίμνη Ιωαννίνων.   γιατί Άρτα χωρίς Γιάννενα δεν γίνεται .