❤️Αφιέρωμα στους νέους δημιουργούς ❤️
Το πρώτο σκαλί
Καθημερινά λαμβάνω προσκλήσεις από ποιητικές και συγγραφικές ομάδες .
Μπορώ να πάρω τον τιμητικό τίτλου του ποιητή και να συστήνομαι ή να με αποκαλούν ποιήτρια.
Μπορώ να συγκριθω με τόσους αξιόλογους ποιητές που έχουν πολλές εκδόσεις από ποιητικές τους συλλογές
Όχι βέβαια .
Τότε θυμήθηκα ένα υποτιθέμενο διάλογο Θεοκρίτου και Ευμενή που είχα διαβάσει. στην Πρώτη Ποιητική Συλλογή "Το Πρώτο Σκαλί" του Καβάφη που το δημοσίευσε σε ηλικία 36 ετών « η σύνθεση του οποίου είχε γίνει σε πρώτη μορφή 4 χρόνια πριν.
Ο ποιητής καταγράφει εδώ τόσο την ανησυχία του σχετικά με το λιγοστό της ποιητικής του παραγωγής όσο και την πεποίθησή του πως η αξία της Ποιητικής Τέχνης είναι σημαντικότατη.
🏵️Το Πρώτο σκαλί 🏵️
Εἰς τὸν Θεόκριτο παραπονιούνταν
μια μέρα ὁ νέος ποιητὴς Εὐμένης.
«Τώρα δυὸ χρόνια πέρασαν ποῦ γράφω,
κ’ ἕνα εἰδύλλιο ἔκαμα μονάχα.
Τὸ μόνον ἄρτιόν μου ἔργον εἶναι.
Ἀλλοίμονον, εἲν’ ὑψηλὴ τὸ βλέπω,
πολὺ ὑψηλὴ τῆς Ποιήσεως ἡ σκάλα·
κι ἀπ’ τὸ σκαλὶ τὸ πρῶτο ἐδῶ ποῦ εἶμαι
ποτὲ δὲν θ’ ἀναιβῶ ὁ δυστυχισμένος.»
Εἶπ’ ὁ Θεόκριτος· «Αὐτὰ τὰ λόγια
ἀνάρμοστα καὶ βλασφημίες εἶναι.
Κι ἂν εἶσαι στὸ σκαλὶ τὸ πρῶτο, πρέπει
νἆσαι ὑπερήφανος κ’ εὐτυχισμένος.
Ἐδῶ ποῦ ἔφθασες λίγο δὲν εἶναι·
τόσο ποῦ ἔκαμες, μεγάλη δόξα.
Κι αὐτὸ ἀκόμη τὸ σκαλὶ τὸ πρῶτο
πολὺ ἀπὸ τὸν κοινὸ τὸν κόσμο ἀπέχει.
Εἰς τὸ σκαλὶ γιὰ νὰ πατήσεις τοῦτο
πρέπει μὲ τὸ δικαίωμά σου νἆσαι
πολίτης εἰς τῶν ἰδεῶν τὴν πόλι.
Καὶ δύσκολο στὴν πόλι ἐκείνην εἶναι
καὶ σπάνιο νὰ σὲ πολιτογραφήσουν.
Στὴν ἀγορά της βρίσκεις Νομοθέτας
ποῦ δὲν γελᾶ κανένας τυχοδιώκτης.
Ἐδῶ ποῦ ἔφθασες, λίγο δὲν εἶναι·
τόσο ποῦ ἔκαμες, μεγάλη δόξα.»
Κ.Π. Καβάφης
Ο ποιητής μέσα από το παράπονό του εκφράζει τη δική του απογοήτευση και ταυτόχρονα την αίσθηση περιορισμένης προόδου στην ποίηση. Συγκεκριμένα:
Αίσθηση Ανεπάρκειας και Αβεβαιότηταςι
Ο νέος ποιητής λέει πως «δυὸ χρόνια πέρασαν ποῦ γράφω, κ’ ἕνα εἰδύλλιο ἔκαμα μονάχα».
Με άλλα λόγια, νιώθει πως, παρά το χρόνο και την προσπάθεια του, το μόνο έργο που έχει καταφέρει να υλοποιήσει είναι ένα μοναδικό “ειδύλλιο”.
Μέσα από αυτήν την παρατήρηση αναδεικνύει την αίσθηση ανεπαρκούς επίδοσης και αβεβαιότητας για το μέλλον της δημιουργικής του πορείας.
Μεταφορά της Σκάλα της Ποίησης
Ο ποιητής χρησιμοποιεί την εικόνα «τῆς Ποιήσεως» ως μια ψηλή σκάλα.
Αισθάνεται πως βρίσκεται μόλις στο «πρῶτο σκαλὶ», ενώ το υπόλοιπο της αναρρίχησης—που συμβολίζει την επίτευξη ανώτερων επιπέδων δημιουργίας—
είναι απρόσιτο για αυτόν («ποτὲ δὲν θ’ ἀναιβῶ ὁ δυστυχισμένος»).
Η σκάλα αυτή συμβολίζει την υψηλή, σχεδόν ουτοπική, ποιητική τέχνη που δεν είναι εύκολα προσβάσιμη από όλους, δίνοντας την εντύπωση πως η πορεία προς την αριστεία είναι άδικα απαιτητική.
Η Απάντηση του Θεόκριτου
Ο Θεόκριτος, αναλαμβάνοντας τη ρόλο του εμπειρογνώμονα ή κριτή, αντιστρέφει το βάρος της απογοήτευσης.
Του λέει ότι «τα λόγια» του είναι «ἀνάρμοστα καὶ βλασφημίες», πιθανώς επισημαίνοντας ότι ο ίδιος ο έλεγχος και η υπερεκτίμηση της δικής του προόδου δεν ανήκει στην προσέγγιση της αληθινής ποίησης.
Μέσα από τη ρητορική του, διδάσκει πως το «στὸ σκαλὶ τὸ πρῶτο» αν και φαίνεται μικρό, είναι ήδη σημαντικό γιατί αποδεικνύει ότι έχει καταφέρει να εισέλθει σε έναν «κόσμο» που διαφέρει ριζικά από αυτόν του κοινού.
Εννοεί πως για να “πατήσεις” την ποίηση, πρέπει πρώτα να αποκτήσεις το «δικαίωμα» να θεωρείσαι πολίτης στη «πόλι των ἰδεῶν», δηλαδή να εντάσσεσαι σε έναν χώρο ιδεών και υψηλής αισθητικής, που μόνο λίγοι μπορούν να κατακτήσουν.
Τελική Ερμηνεία
Ο ποιητής, μέσα από το λυγμό του για τη μικρή παραγωγή του, αποκαλύπτει την υψηλή συνείδηση της ποιητικής υψηλής τιμής που απαιτείται για την πραγματική δημιουργία.
Ο Θεόκριτος του υπενθυμίζει πως το «πρώτο βήμα» στην ποίηση είναι ήδη μια τιμητική διάκριση, γιατί συμβολίζει την είσοδο σε έναν κόσμο ανώτερων ιδεών και αξιών.
Έτσι, μέσα από τον διάλογο αναδύεται το δίδαγμα ότι κάθε μικρή πρόοδος στην ποητική δημιουργία είναι σπουδαία και ο δρόμος για την αριστεία είναι πολύ απαιτητικός και προορισμένος μόνο σε όσους καταφέρνουν να διακριθούν στο «δήμο των ἰδεῶν».
Με αυτόν τον τρόπο ο ποιητής (μέσω της λυγμοπλασίας του και της μεταφορικής του γλώσσας) εκφράζει την εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στην προσωπική του δυσπιστία για τις δημιουργικές του επιτυχίες και την εξωτερική αναγνώριση ότι ακόμα και το πρώτο βήμα
είναι μία σημαντική νίκη.
❤️Αφιέρωμα στους δημιουργούς ❤️
Σε εσάς, τους πρώτους, τους τολμηρούς, που φτάσατε με ψυχή , σιωπή κι επιμονή στο πρώτο σκαλί της Ποίησης, εκεί που αρχίζει "ο δρόμος προς τὴν πόλη τῶν ἰδεῶν"
Σε εσάς που δεν λυγίσατε μπροστά στο βάρος της προσπάθειας, που δεν είπατε "λίγο" εκεί που άλλοι δεν τόλμησαν καν να ξεκινήσουν.
Το πρώτο σκαλί – όσο ταπεινό κι αν φαίνεται –είναι ήδη μακριά από τον κόσμο τον κοινό.
Είναι το πέρασμα σε μια άλλη σφαίρα, όπου οι λέξεις δεν είναι απλώς λέξεις, μα φλόγες, ανάσες, μνήμες και όνειρα.
Μπορεί να μοιάζει λίγο— μα είναι ήδη πολύ.
Είναι τιμή, είναι δόξα, είναι η πρώτη αναγνώριση πως η φλόγα μέσα σας είναι αληθινή.
Γι’ αυτό, να είστε περήφανοι.
Γιατί το να φτάσεις ως εδώ
δεν είναι καθόλου λίγο.
Είναι ήδη ποίηση.
Συνεχίστε·
ο κόσμος τούτος χρειάζεται
εκείνους που τολμούν να ανέβουν τη σκάλα,
έστω κι αν ξεκινούν απ’ το πρώτο της σκαλί.
© Ελένη Λούκαρη Καλαϊτσίδου
