Αξιοθέατα της Άρτας

Το γεφύρι της Άρτας και το Λαογραφικό Μουσείο

Οι περισσότεροι πάντως όταν ακούμε Άρτα, η πρώτη εικόνα που έρχεται στη σκέψη μας είναι το χιλιοτραγουδισμένο γεφύρι της, που ενώνει τις όχθες του Αράχθου, με τις οχτώ καμάρες του, δυνατό, αγέρωχο, μεγαλόπρεπο, που τράνεψε και θέριεψε στη φαντασία του λαού, έγινε δράκος που για να στεριώσει, κατάπινε ανθρώπους. 
Είναι μια  μαγευτική τοποθεσία χτισμένη, μεταξύ του ποταμού και του προστατευτικού στα νώτα της καταπράσινου λόφου της Περάνθης, οι ιστορικές μνήμες, τα βυζαντινά μνημεία, το κάστρο, οι μπαξέδες και οι ελαιώνες που κατακλύζουν την ευρύτερη περιοχή την καθιστούν ιδιαίτερα γοητευτική. 
Η λιθόκτιστη γέφυρα του ποταμού Αράχθου, του 17ου αιώνα, στην είσοδο της πόλης της Άρτας, έγινε πασίγνωστη από το ομώνυμο θρυλικό δημοτικό τραγούδικαι σήμερα αποτελεί την πιο ξακουστή στην Ελλάδα. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε το 1615 και το σημερινό της μήκος φτάνει τα 145 μέτρα, ενώ χαρακτηρίζεται από τέσσερις ημικυκλικές καμάρες που δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους.
Το σημερινό μήκος του πέτρινου γεφυριού της Άρτας φτάνει στα 145 μ., και το πλάτος του είναι 3,75 μ.. Αποτελείται από τέσσερις μεγάλες καμάρες και τρεις μικρότερες. Οι τέσσερις ημικυκλικές καμάρες δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους. Τα βάθρα του είναι κτισμένα με μεγάλους κανονικούς λίθους κατά το ισοδομικό σύστημα, με επίστεψη, έτσι που θυμίζουν τοιχοποιία ελληνιστικών μεγάρων. Αυτή λοιπόν η δομή των βάθρων μαρτυρεί ότι το γεφύρι θεμελιώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, και - κατά την άποψη του μελετητή Γιάννη Τσούτσινου - πιθανότατα είναι έργο του Πύρρου Α΄ (3ος π.χ. αιώνας). Σύμφωνα με διαπιστώσεις του Φ. Πέτσα, αρχαιολόγου που παρακολούθησε τις εκσκαφές για τη στήριξη σιδερένιας γέφυρας πλάι στην παλιά στα χρόνια της κατοχής, το ίδιο χτίσιμο συνεχίζεται μέχρι τα κατώτατα θεμέλια του γεφυριού. Πάνω σ' αυτά τα βάθρα, κατά την άποψη ορισμένων μελετητών, χτίστηκαν κατά τη Βυζαντινή εποχή (πρώτη περίοδος του Δεσποτάτου της Ηπείρου) ή κατά την άποψη άλλων στην πρώτη μεταβυζαντινή περίοδο, τέσσερις μεγάλες καμάρες, μεταξύ των οποίων παρεμβλήθηκαν στα ποδαρικά τους καθώς και στα ακρινά σκέλη του γεφυριού οκτώ συνολικά μικρά τοξωτά ανοίγματα, για να διοχετεύονται τα νερά σε περίπτωση πλημμύρας..Η τοιχοποιία της πολύ ωραία είναι ομοιόμορφη με μικρούς κανονικούς λίθους. Φαίνεται ότι η μεγαλύτερη καμάρα, που λόγω του ανοίγματός της ήταν περισσότερο επισφαλής, είτε από άγνωστη αιτία, είτε διότι η ορμή του ρεύματος του Αράχθου εμπόδιζε την θεμελίωση της γέφυρας, γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε στην Τουρκοκρατία, και είναι ακριβώς αυτή η ανακατασκευή της ψηλής καμάρας που γέννησε το θρύλο της στοίχειωσης της γυναίκας του πρωτομάστορα και το αντίστοιχο δημοτικό τραγούδι. Σύμφωνα με σωσμένες γραπτές μαρτυρίες η κατασκευή αυτή έγινε το έτος 1612, οι εργασίες κράτησαν τρία χρόνια, μέχρι το 1615 και η νέα καμάρα έγινε ακόμη ψηλότερη.

Απολαύσαμε το καφέ μας με τη θέα του Γεφυριού και το κελάρυσμα του Άραχθου ποταμού που κυλάει, κάτω από την παχιά σκιά του πλατάνου, πήραμε και το πρωινό μας αφού κάποιες συμμαθήτριες φρόντισαν να μην μας λείψει  και περπατήσαμε το Γεφύρι 

 

ο Πλάτανος της Άρτας

Από το 1976 ο Πλάτανος της Άρτας έχει ανακηρυχτεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Το πυκνό πανέμορφο φύλλωμα του εκτείνεται σε περισσότερο από 200 τ.μ. με πάρα πολλά από τα τεράστια σε μέγεθος κλαδιά του έχουν υποστυλώματα ενώ οι Αρτινοί δείχνουν να τον φροντίζουν σαν τα μάτια τους καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν κατασκευάσει γύρω από το θεόρατο κορμό του, όπου για να τον αγκαλιάσουν χρειάζονται 8-10 ενήλικες, ένα κιγκλίδωμα για να αποθαρρύνονται τα πιτσιρίκια, από το να μπαίνουν στο εσωτερικό του και να σκαρφαλώνουν στον κορμό του και στα κλαδιά του.Η ιστορία του Πλάτανου της Άρτας ή Πλατάνου του Αλή Πασά , από τους παλαιότερους και ομορφότερους στην Ελλάδα έχει γίνει και δημοτικό τραγούδι, κλέφτικο, και ακόμα τραγουδιέται στα πανηγύρια και στις χαρές στα αρτινά χωριά.Πρόκειται για έναν υπεραιωνόβιο πλάτανο. Σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους κάτω από τη σκιά του καθόταν ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων, απ’ όπου και πήρε τ’ όνομα Πλάτανος του Αλή Πασά και επιτηρούσε το κρέμασμα των ξεροκέφαλων γκιαούρηδων, που τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι στην εξουσία του'

Και βέβαια δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο δημοτικό μας τραγούδι, που σχετίζεται με τον πλάτανο της Άρτας και λέει:"-Τι έχεις καημένε πλάτανε και στέκεις μαραμένος,με τις ριζούλες στο νερό, με τη δροσιά στα φύλλα;;Μήπως βοριάς σε φύσηξε, μήπως κακό χαλάζι;;-Παιδιά μ' σαν με ρωτήσατε, να σας το μολογήσωΑλή-πασάς επέρασε με δεκαοχτώ χιλιάδεςκι όλοι στον ίσκιο μ' έκατσαν και κάτ' απ' τη δροσιά μουκι όλοι σημάδι μ' έβαλαν κι όλοι με ντουφεκίσανάλλοι βαρούν στους κλώνους μου κι άλλοι βαρούν τα φύλλακι ο σκύλος ο Αλή-πασάς βαρεί μες στην καρδιά μουμαράθηκαν τα φύλλα μου, μαράθηκε η καρδιά μου"

Το Λαογραφικό Μουσείο στο Γεφύρι της Άρτας

Το κτίριο που στεγάζει το μουσείο είναι ένα διώροφο νεοκλασικό  οίκημα πλάι στο Γεφύρι. Είναι φορτισμένο με τη δική του ιστορία και παράδοση, που την επετείνει το γεγονός της γειτνίασής του με το θρυλικό γεφύρι. 

Χτισμένο το 1864 από αυστριακό αρχιτέκτονα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως φυλάκιο της γέφυρας και αργότερα ως μεθοριακός σταθμός των Τούρκων, όταν μετά τη συνθήκη του 1881 τα σύνορα της Ελλάδας και της Τουρκίας ήταν στη μέση του Γεφυριού της Άρτας.

Για τη παρουσίαση του υλικού επιλέχθηκε η λειτουργική μέθοδος έκθεσης, με τη δημιουργία συνόλων που να αναπαριστούν τους ποικίλους τομείς και δραστηριότητες της τοπικής ζωής και την ένταξη κάθε αντικειμένου μέσα σε αυτά, σύμφωνα με την χρήση του.

Τα αντικείμενα του μουσείου αφορούν τον υλικό βίο (λαϊκά επαγγέλματα, αγροτικές ασχολίες), οικιακά σκεύη και όργανα χειροτεχνίας, εξαρτήματα από αποκριάτικες μεταμφιέσεις, ενδυμασίες καθώς και υλικό (έντυπο και εικαστικό) σχετικό με το γεφύρι και τον θρύλο του.

περισσότερα εδώ

Ακούσαμε από την ξεναγό με θαυμασμό και ορθάνοιχτα αυτιά και μάτια , σαν καλές μαθήτριες  όσα ιστορικά στοιχεία γεγονότα και πληροφορίες συνέβησαν εκεί.  Κάποια στοιχεία τα ακούγαμε για πρώτη φορά 

Μας αφηγήθηκε με πολύ γλαφυρό τρόπο ότι το γεφύρι είναι πολλές φορές πληγωμένο τόσο από τον ίδιο τον ορμητικό ποταμό όσο κι από τις πρόσκαιρες ανάγκες που προσπάθησαν να καλύψουν οι κατακτητές της Άρτας - Τούρκοι και Γερμανοί- το φράγμα που φτιάχτηκε λίγο παραπάνω για να εξυπηρετήσει τις νέες ανάγκες και παραλίγο να το καταστρέψει εντελώς όταν η πεσμένη στάθμη του νερού φανέρωσε στον ζημιογόνο ατμοσφαιρικό αέρα τα αρχαία ξύλινα πέλματά του και τέλος τη στενομυαλιά κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, που εισηγούνταν τη δεκαετία του '30 το γκρέμισμά του, αφού δεν ήταν πλέον λειτουργικό!

Το Γεφύρι της Άρτας παρ’ όλους τους «εχθρούς» του επέζησε, και σίγουρα κυρίαρχο ρόλο έπαιξαν οι ευχές της όμορφης γυναίκας του Πρωτομάστορα:

Ο θρύλος του Γεφυριού της Άρτας έκανε το πέτρινο πέρασμα γνωστό στα πέρατα της οικουμένης με αρωγό το τραγούδι που η δημοτική μούσα έβαλε στα χείλη των ανθρώπων.

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες γιοφύριν εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι. Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν. Μοιρολογούν οι μάστορες και κλαιν οι μαθητάδες. 

"Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας, ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται.

"Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν, αντίκρυ στο ποτάμι,δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι,παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα:

" αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνεικαι μη στοιχειώσετε ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη,παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα,που έρχεται αργά τ' αποταχύ και πάρωρα το γιόμα.

Τα  λόγια της τραγικής γυναίκας όταν κατάλαβε ότι οι μάστορες και κυρίως ο Πρωτομάστορας άντρας της εκμεταλλευόμενοι στυγνά την αγάπη που του είχε την ξεγέλασαν στέλνοντας την στα έγκατα της κεντρικής καμάρας του Γεφυριού να αναζητήσει τάχα το χαμένο δαχτυλίδι του γάμου τους ήταν:

"Αλίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας!
Τρεις αδελφάδες ήμαστε, κι οι τρεις κακογραμμένες,
η μια 'χτισε το Δούναβη, κι η άλλη τον Αφράτη
κι εγώ η πλιό στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι.
Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι,
κι ως πέφτουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες."

"Κόρη, το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δώσε,
πο 'χεις μονάκριβο αδελφό, μη λάχει και περάσει."
Κι αυτή το λόγον άλλαζε κι άλλη κατάρα δίνει:
"Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι,
κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες,
τί έχω αδελφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει.

Με το χτίσιμο της γυναίκας του Πρωτομάστορα στα θεμέλια πραγματώθηκε η θυσία που απαιτούσαν τα στοιχειά του ποταμού προκειμένου να επιτρέψουν στους ανθρώπους να επέμβουν και να γεφυρώσουν τις δύο όχθες του ορμητικού Άραχθου.
Μια όμορφη απαγγελία του δημοτικού τραγουδιού της Άρτας το Γεφύρι

Η ξεναγός μας μίλησε ακόμη για το κίνδυνο που αντιμετώπισε το Γεφύρι από πλημμύρα του ποταμού Άραχθου στις 1-2-2015 και άντεξε

Ας ρίξουμε μια ματιά στο τι έχουμε   δεί  εντός της  Άρτας, προκειμένου να απολαύσουμε το ταξίδι μας εκεί στο μέγιστο και να φύγουμε με πλούσιες εικόνες

Μετά επισκεφθήκαμε τους  Τους Βυζαντινούς Ναούς της Άρτας

Το Κάστρο της Άρτας και το τείχος της Αρχαίας Αμβρακίας

Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα κάστρα της Ελλάδας, δείγμα βυζαντινής οχυρωματικής τέχνης που χτίστηκε τον 13ο αιώνα από τους Κομνηνούς. Βρίσκεται στο βόρειο άκρο της πόλης και το μεγαλύτερο τμήμα του βορειοανατολικού τμήματος είναι χτισμένο πάνω στο τείχος της Αρχαίας Αμβρακίας, το οποίο άρχισε να κατασκευάζεται τον 6ο αιώνα π.Χ. και σήμερα έχουν αποκαλυφθεί πολλά κομμάτια του διάσπαρτα σε όλη την πόλη. Κάθε καλοκαίρι, το Κάστρο, φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.

Ο Πύργος του Ρολογιού

Στη νοτιοδυτική πλευρά του κάστρου της Άρτας, δίπλα από την πλατεία Εβραίων Μαρτύρων και πολύ κοντά στο Βυζαντινό ναό του Αγίου Βασιλείου, ο Πύργος του Ρολογιού της Άρτας αποτελεί ένα μνημείο Οθωμανικής περιόδου που αξίζει να δείτε από κοντά, αφού αποτελεί κι αυτό ένα από τα σύμβολά της πόλης. Κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα και είναι το παλαιότερο ρολόι στην Ήπειρο, ενώ αποτελεί ένα από τα παλαιότερα στην Ελλάδα. Πρόκειται για έναν πύργο ύψους 21 μέτρων από λαξευμένη πέτρα, παρόμοια με εκείνη του κάστρου.

Το Τζαμί Φαΐκ Πασά

Το τζαμί Φαΐκ Πασά είναι επίσης μνημείο Οθωμανικής περιόδου στην περιοχή Μαράτι, πολύ κοντά στην πόλη της Άρτας και αποτελεί ένα από τα δύο σωζόμενα τζαμιά της Άρτας. Χτίστηκε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, τον πρώτο Οθωμανό κατακτητή της Άρτας, με υλικά τα οποία μεταφέρθηκαν από τον παλαιό βυζαντινό ναό της Παρηγορήτισσας, από την αρχαία Νικόπολη αλλά και από διάφορα αρχαία κτίσματα της Αμβρακίας.
Περπατήσαμε στο πολύ όμορφο  κέντρο της Άρτας κέντρο  με πολλούς πεζόδρομους και τα όμορφα καταστήματα .

Δεν καταλάβαμε πως πέρασε η ώρα και ήρθε η ώρα αναχώρησης για φαγητό στα Γιάννενα και συγκεκριμμένα στη Λίμνη Ιωαννίνων.   γιατί Άρτα χωρίς Γιάννενα δεν γίνεται .